EMI - EMC
Meldpunt voor problemen met lekkende kabel-TV netwerken
(7 maart 2005, jd) Reeds op 25 januari hadden we gemeld dat we met het BIPT hadden afgesproken dat de klachten omtrent problemen met lekkende kabelsystemen op een gestructureerde manier zouden worden doorverwezen. De laatste tijd zijn er weer heel wat meer problemen met TV-kanalen die te horen zijn op de 2-m band, en dit heeft blijkbaar wat te zien met de herschikking van de kanalen die door veel TV-kabelmaatschappijen recent zijn doorgevoerd.Het is de bedoeling dat je met het meldingsformulier zowel problemen van "gestoord worden" (TV klank horen op 2 m) als "storen" (inspraak op een bepaald kanaal in de TV) kan melden. Deze soort storingen kunnen in geen geval jouw fout zijn, je moet dus geen schrik hebben het probleem hier te melden! Vul zoveel mogelijk details in, zodat de dienst NCS zo snel en zo efficiënt mogelijk kan optreden. Nog dit: lekkende TV-distributienetwerken zijn meestal een probleem van slechte bekabeling in de huizen van de abonnees, en misschien ook bij jouw. Vooral sedert de invoering van Internet op de kabel zijn de technische eisen gesteld aan het distributienetwerk (kabels in de straat) veel verhoogd en komen "lekken" in de straat veel minder voor dan vroeger.
kabelstoringen [at] uba [dot] be (Hou ons ook op de hoogte) van de reacties van het NCS en laat ons weten of je probleem snel wordt opgelost of niet.
Wat zijn EMI en EMC ?
EMI (afkorting van Electro-Magnetical Interference) is het beïnvloeden van de werking van een elektronisch toestel door ongewenste signalen. EMI kan onaangenaam zijn (gestoorde TV-beelden), onpractisch (storingen in een telefoonconversatie) of zelfs gevaarlijk (storingen op medische apparatuur of in controleschakelingen van voertuigen).
Er zijn twee soorten EMI:
- EMI veroorzaakt door straling (detectie van “sterke radiogolven” door het gestoorde toestel). Deze soort EMI wordt meestal RFI (Radio Frequency Interference) genoemd.
- EMI veroorzaakt door conductie (via geleiders, bvb via het net, via telefoonleidingen enz)
Radioamateurs worden op twee manieren geconfronteerd met EMI problemen:
- de werking van hun zendstation veroorzaakt storingen in een elektronisch toestel in de buurt.
- de werking van hun station (ontvanger) wordt gestoord door (ongewenste) uitstralingen van elektrische of elektronische toestellen in zijn buurt.
Om de EMI-problemen op te lossen, is er in de afgelopen decennia hard gewerkt om allerhande elektrische en elektronische toestellen NAAST ELKAAR te kunnen laten werken zonder dat de werking onderling nadelig werd beïnvloed. We spreken hier over EMC (Electromagnetische Compatibiliteit).
EMC (Electro Magnetic Compatibility) valt op te delen in verschillende onderdelen zoals:
- immuniteit tegen stralingen van buitenuit,
- immuniteit tegen signalen die zich door geleiders voortplanten,
- immuniteit tegen indirecte bliksem, transiënte signalen, spanningsval,
- normen inzake emissie van apparaten,
- normen inzake het voortbrengen van ongewenste signalen via net- of datalijnen,
- het definiëren van max. toegelaten harmonischen,
- bio-EMC of het bepalen van stralingsgrenzen waar mensen mogen aan blootgesteld worden.
De normen
Willen we de problemen van compatibiliteit oplossen dan moeten we natuurlijk normen stellen waaraan de toestellen (installaties) dienen te voldoen.
Al de verschillende onderdelen van EMC, zoals hierboven vermeld, zijn vervat in EMC normen. De klassering van elke norm vormt een labyrint van wetgevingen gaande van nationale NBN normen die verwijzen naar Europese ETSI, Cenelec en CISPR normen, die op hun beurt dikwijls een afleiding zijn van internationaal overeengekomen regels.
Voor de volledigheid van dit document worden de belangrijkste normen ter informatie opgenoemd. Het valt echter ten zeerste aan te bevelen om bij eender welk probleem contact op te nemen met de EMC commissie van de UBA of iemand die ervaring heeft met de interpretatie ervan (zie ook I.3)
Al de verschillende onderdelen van EMC, zoals hierboven vermeld, zijn vervat in EMC normen. De klassering van elke norm vormt een labyrint van wetgevingen gaande van nationale NBN normen die verwijzen naar Europese ETSI, Cenelec en CISPR normen, die op hun beurt dikwijls een afleiding zijn van internationaal overeengekomen regels.
Voor de volledigheid van dit document worden de belangrijkste normen ter informatie opgenoemd. Het valt echter ten zeerste aan te bevelen om bij eender welk probleem contact op te nemen met de EMC commissie van de UBA of iemand die ervaring heeft met de interpretatie ervan (zie ook I.3)
Belangrijkste EMC normen:
- EN 50081-1: electromagnetic compatibility – Generic emission standard part 1: Residential, commercial and light industry.
- EN 50082-1: electromagnetic compatibility – Generic immunity standard part 1: Residential, commercial and light industry.
- EN 55022 (=CISPR 22): limits and methods of measurement of radio disturbance
- characteristics of information technology equipment.
- CISPR 16-1: specification for radio disturbance and immunity measuring apparatus and methods part 1: Radio disturbance and immunity measuring apparatus (CISPR).
- ENV 50140: electromagnetic Compatibility: Basic immunity standard: Radiated, radio frequency electromagnetic field. Immunity test.
- ETS 300 684: Electromagnetic Compatibility standard for commercially available amateur radio equipment. Dit is de belangrijkste norm voor amateur toestellen en de inhoud ervan kan bekomen worden bij de EMC commissie. Terloops dient gezegd dat zelfbouw toestellen (en toestellen gebouwd vertrekkende van bouwdozen (kits) aan deze normen NIET dienen te voldoen.
Hoe dienen we deze normen te lezen ?
Bij het opvragen of opzoeken van normen moet rekening gehouden worden met volgende twee basisprincipes:
- een norm werkt nooit met terugwerkende kracht.
Dit is een heel belangrijk principe en leidt vaak tot misopvattingen. Een voorbeeld: een amateur-station veroorzaakt een storing in een hifi-installatie van 10 jaar oud en denkt daarbij dat hij sterk in zijn schoenen staat omdat de hifi niet voldoende immuun is volgens de geldende normen. Omdat de stereoketen gemaakt is voor het uitbrengen van de EN-50082-1 (immuniteitsnorm) is er geen enkele verplichting van de constructeur om aan die norm te voldoen. Dit leidt tot een probleem dat best wordt opgelost door het zelf aanbrengen van filters, in plaats van een beroep te doen op de EMC norm.
- een specifieke norm heeft altijd voorrang op een generieke.
Ook dit principe kan tot misverstanden en ontgoocheling leiden omdat het vaak niet geweten is dat er specifieke normen bestaan voor een bepaald apparaat.
Voorbeeld: een amateur station wordt gestoord door een installatie die bestaat uit een motor met frequentie sturing. Zich baserend op eigen metingen denkt de amateur zich te kunnen beroepen op de EN 50081-1 (emissie-norm). Dit is niet het geval omdat er een specifieke norm voor frequentie-sturingen bestaat die veel minder streng is dan de algemene standaard.
Voorbeeld: een amateur station wordt gestoord door een installatie die bestaat uit een motor met frequentie sturing. Zich baserend op eigen metingen denkt de amateur zich te kunnen beroepen op de EN 50081-1 (emissie-norm). Dit is niet het geval omdat er een specifieke norm voor frequentie-sturingen bestaat die veel minder streng is dan de algemene standaard.
Verder dient opgemerkt te worden dat waarden die in normen gebruikt worden (bijv. max. 3V/m algemene emissienorm) altijd in combinatie staan met een bepaalde testopstelling. Er moet dus met aandacht bekeken worden wat er vermeld staat indien eenzelfde testopstelling niet kan bereikt worden.
De geest van EMC is tevens dat het naleven van de normen gemeten en getest wordt in labo’s van Competent Bodies. Dit zijn erkende labo’s waar men in dure kamers toestellen kan testen. Ook in België zijn er een aantal testlabo’s die – tegen een weliswaar professionele prijs – EMC testen kunnen uitvoeren. Eigen field-testen zijn dus eerder indicatief en zullen nooit als geldig beschouwd worden bij escalerende problemen.
De geest van EMC is tevens dat het naleven van de normen gemeten en getest wordt in labo’s van Competent Bodies. Dit zijn erkende labo’s waar men in dure kamers toestellen kan testen. Ook in België zijn er een aantal testlabo’s die – tegen een weliswaar professionele prijs – EMC testen kunnen uitvoeren. Eigen field-testen zijn dus eerder indicatief en zullen nooit als geldig beschouwd worden bij escalerende problemen.
Het BIPT
Het BIPT, onze voogdijoverheid moet o.a. toezien dat de regelgeving in de Wet, de KB’s en de MB’s die ons aanbelangen, in overeenstemming zijn met de geldende Europese richtlijnen. Het BIPT kan eveneens optreden als aan de geldende regelgeving niet is voldaan.
Wat zegt de regelgeving terzake?
Wat zegt de regelgeving terzake?
Radio-Amateur wetgeving, Hoofdstuk II, Art. 32:
Klachten betreffende storingen van vergunde radioverbindingen en van de ontvangst van radio omroepuitzendingen worden ingediend bij het BIPT. Deze onderzoekt de gegrondheid ervan, verricht opzoekingen bestemd om de verantwoordelijkheden vast te stellen en schrijft eventueel, de passende maatregelen voor om de storingen te verhelpen.
Wanneer deze storingen veroorzaakt worden door een elektrische, radio-elektrische of andere installatie of gedeelte van installatie, en de oorzaak ervan een conceptie- of constructiefout of een slecht onderhoud is, moet de verantwoordelijke gebruiker, op zijn kosten, de herstellingen of wijzigingen verrichten die nodig zijn om deze storingen op te heffen. De voorschriften van dit artikel zijn maar van toepassing op de storingen vastgesteld in de radio-elektrische installaties aangelegd overeenkomstig de beste regels van de techniek, onder andere die welke zich juist opdringen om de bescherming tegen dergelijke storingen te waarborgen.”
Opmerking UBA/EMC: dit wil dus zeggen dat een amateur die vermoedt dat zijn station in orde is (en dat is meestal zo!), absoluut niet bang moet zijn van een dergelijke controle door het NCS (Nationale Controle van het Spectrum, de controledienst van het BIPT). Het kan immers goed zijn dat hij een storing veroorzaakt omdat het geaffecteerde toestel niet voldoet aan de immuniteitsvoorschriften of niet geïnstalleerd is volgens de regels van de kunst. Strikt genomen zal dus in zo’n geval de gedupeerde (gestoorde) op zijn kosten moeten zorgen dat zijn installatie voldoende immuun gemaakt wordt.
“Zij doen in geen geval afbreuk aan de reglementaire voorschriften die werden uitgevaardigd bij toepassing van de directieven van de Europese Economische Gemeenschap en die het uniformeren beogen van de ontstoringsmethodes van sommige types van elektrische of radio-elektrische installaties of toestellen die dezelfde storingen kunnen veroorzaken.”
Wanneer deze storingen veroorzaakt worden door een elektrische, radio-elektrische of andere installatie of gedeelte van installatie, en de oorzaak ervan een conceptie- of constructiefout of een slecht onderhoud is, moet de verantwoordelijke gebruiker, op zijn kosten, de herstellingen of wijzigingen verrichten die nodig zijn om deze storingen op te heffen. De voorschriften van dit artikel zijn maar van toepassing op de storingen vastgesteld in de radio-elektrische installaties aangelegd overeenkomstig de beste regels van de techniek, onder andere die welke zich juist opdringen om de bescherming tegen dergelijke storingen te waarborgen.”
Opmerking UBA/EMC: dit wil dus zeggen dat een amateur die vermoedt dat zijn station in orde is (en dat is meestal zo!), absoluut niet bang moet zijn van een dergelijke controle door het NCS (Nationale Controle van het Spectrum, de controledienst van het BIPT). Het kan immers goed zijn dat hij een storing veroorzaakt omdat het geaffecteerde toestel niet voldoet aan de immuniteitsvoorschriften of niet geïnstalleerd is volgens de regels van de kunst. Strikt genomen zal dus in zo’n geval de gedupeerde (gestoorde) op zijn kosten moeten zorgen dat zijn installatie voldoende immuun gemaakt wordt.
“Zij doen in geen geval afbreuk aan de reglementaire voorschriften die werden uitgevaardigd bij toepassing van de directieven van de Europese Economische Gemeenschap en die het uniformeren beogen van de ontstoringsmethodes van sommige types van elektrische of radio-elektrische installaties of toestellen die dezelfde storingen kunnen veroorzaken.”
Opmerking: dit kan een tegenspraak vormen met de tweede paragraaf. Europese normen zijn nooit opgesteld met terugwerkende kracht. Dit wil zeggen dat een elektrisch apparaat, aangekocht voor het geldig worden van een Europese richtlijn, niet aan die richtlijn moet voldoen. Praktisch betekent dit dat bijvoorbeeld een Hifi-keten uit begin jaren ’90 niet hoeft te voldoen aan de Algemene Immuniteitsnorm voor huishoudelijke elektrische installaties en dus gemakkelijk gestoord kan worden. Hier kan ook niet gezegd worden dat het om een conceptie- of constructiefout gaat (de ontwerper kon immers op dat ogenblik niet voorspellen welke normen nog zouden gemaakt worden).
Een andere zaak is stralingsinslag bij frequenties lager dan 30 MHz (HF-banden). Hier is geen enkele immuniteitsnorm voor elektrische toestellen gedefinieerd. Strikt genomen betekent dit dat een huishoudelijk toestel niet beschermd hoeft te zijn tegen straling (niet te veralgemenen, want er is wel een norm voor interferentie via geleiders) van frequenties < 30MHz. Gelukkig toont de praktijk dat constructeurs wel moeite doen, zodat er betrekkelijk weinig problemen zijn in dit soort zaken.
Een andere zaak is stralingsinslag bij frequenties lager dan 30 MHz (HF-banden). Hier is geen enkele immuniteitsnorm voor elektrische toestellen gedefinieerd. Strikt genomen betekent dit dat een huishoudelijk toestel niet beschermd hoeft te zijn tegen straling (niet te veralgemenen, want er is wel een norm voor interferentie via geleiders) van frequenties < 30MHz. Gelukkig toont de praktijk dat constructeurs wel moeite doen, zodat er betrekkelijk weinig problemen zijn in dit soort zaken.
Het BIPT en de radioamateur
Heel specifiek voor de radioamateurs verwacht het BIPT van de kandidaten-radioamateurs dat ze hun kennis inzake EMS bewijzen op het examen voor radioamateur.
Daartoe zijn volgende elementen opgenomen in de leerstof (sedert het nieuwe MB van 9/1/2001):
Daartoe zijn volgende elementen opgenomen in de leerstof (sedert het nieuwe MB van 9/1/2001):
Interferenties en beschermingen
Interferentie in elektronische toestellen
Blokkering - Storing van het gewenste signaal – Intermodulatie - Detectie in audio-installaties
Oorzaak van interferentie in elektronische toestellen:
- veldsterkte van de zender
- ongewenste uitstralingen van de zender (parasitaire uitstraling, harmonischen)
- via de antenne-ingang
- via andere aangesloten leidingen
- door directe instraling
Bescherming tegen interferentie.
Maatregelen om storingen te voorkomen en op te heffen.
Filtering – ontkoppeling - afscherming.
Radioamateurs kunnen storen... maar ook gestoord worden
Indien de ontvangst van een radioamateur gestoord wordt door bv. ongewenste straling van elektronisch of elektrisch apparaat of installatie, kan hij op zijn beurt beroep doen op het BIPT om deze toestand te verhelpen.
Het best is dat de radioamateur eerst zelf de bron van de storing opzoekt, een prachtige gelegenheid om eens echt “op vossenjacht” te gaan! Indien de veroorzaker van de storing gekend is zal het BIPT ook veel sneller tussenkomen en zal het hen een boel zoekwerk besparen. In dergelijke aangelegenheden kunnen de amateurs de beste bondgenoten worden van het NCS (Nationale Controle van het spectrum, de controledienst van het BIPT).
Storingen veroorzaakt door radioamateurs, hetzij van vrijwillige of van onvrijwillige aard worden best onder amateurs onderling opgelost. Indien er kwaad opzet in het spel mocht zijn, dan is het nog steeds best dat de gestoorde eerst zelf de nodige bewijzen verzamelt vooraleer eventueel naar het BIPT te trekken. Dergelijke zaken zijn slecht voor het imago van de radioamateur bij onze voogdijoverheid, en we moeten steeds proberen onderling dergelijke probleemgevallen op te lossen vooraleer het BIPT erbij te betrekken.
Het best is dat de radioamateur eerst zelf de bron van de storing opzoekt, een prachtige gelegenheid om eens echt “op vossenjacht” te gaan! Indien de veroorzaker van de storing gekend is zal het BIPT ook veel sneller tussenkomen en zal het hen een boel zoekwerk besparen. In dergelijke aangelegenheden kunnen de amateurs de beste bondgenoten worden van het NCS (Nationale Controle van het spectrum, de controledienst van het BIPT).
Storingen veroorzaakt door radioamateurs, hetzij van vrijwillige of van onvrijwillige aard worden best onder amateurs onderling opgelost. Indien er kwaad opzet in het spel mocht zijn, dan is het nog steeds best dat de gestoorde eerst zelf de nodige bewijzen verzamelt vooraleer eventueel naar het BIPT te trekken. Dergelijke zaken zijn slecht voor het imago van de radioamateur bij onze voogdijoverheid, en we moeten steeds proberen onderling dergelijke probleemgevallen op te lossen vooraleer het BIPT erbij te betrekken.
Bedreigingen uitgaande van EMI
Het valt niet te verwonderen dat in een wereld van steeds groeiende communicatie en gebruik van elektronica de (EMC-) wereld mee evolueert met de maatschappij.
Drie belangrijke aspecten vormen een bedreiging voor onze hobby die kunnen gelinkt worden met EMC.
Drie belangrijke aspecten vormen een bedreiging voor onze hobby die kunnen gelinkt worden met EMC.
- Toenemende interesse in sommige van de ons toegewezen banden.
De tendens is dat er steeds meer mobiel gewerkt wordt (explosieve opkomst van de GSM, draadloze computernetwerken, internet via mobilofoon). Omdat telecom-operatoren vooral geïnteresseerd zijn in frequenties > 1 Ghz en amateurs de aan hen toegewezen frequenties in dit spectrum weinig gebruiken zullen we dus vroeg of laat geconfronteerd worden met de vraag om spectrum af te staan. Ook de 144 Mhz band (primair maar ook graag gewild voor private bedrijfscommunicatie) en de 430 Mhz band (secundair en al goed gebruikt voor low power devices) zullen goed moeten verdedigd worden. Deze nieuwe toepassingen zorgen tevens voor een verhoogd risico op storingen op de door amateurs gebruikte frequenties.
- Maatschappelijke focus op de relatie Mens-Straling
Met de komst van de GSM is er een focus van de samenleving op het al dan niet bestaand gevaar van straling op de gezondheid. Zoals steeds het geval wordt ook dit misbruikt door personen en groepen die er in de kijker willen door komen. Een goede kennis van deze problematiek door de amateur is dus een basis vereiste.
- Nieuwe commerciële toepassingen van communicatietechnologie
Door de opkomst van het internet en data-netwerk is de vraag naar bandbreedte ongelimiteerd. Een gevolg hiervan is de opkomst van nieuwe technologieën zoals xDSL en wat zou kunnen leiden tot een echte bedreiging, de PLC (power line communication). De al dan niet ontwikkeling van deze laatste technologie moet met argusogen gevolgd worden omdat ze een bedreiging vormt voor het volledig storen van de HF-banden.
Praktische EMC – storingen vermijden
In plaats van reactief te reageren wanneer een storing optreedt, kan pro-actief veel gedaan worden om storingen te vermijden.
Enkele basisprincipes:
Enkele basisprincipes:
- Hoe hoger de antenne, hoe beter (is in absurde tegenspraak met de richting die stedenbouw uitgaat)
- Plaats de antenne zover mogelijk van derden
- Liever horizontale polarisatie dan verticale
- Wees bewust dat VHF/UHF Yagi’s met veel elementen een enorm hoge veldsterkte in een bepaalde richting genereren..
- Asymmetrische coax wordt enkel en alleen aan een symmetrische dipool gekoppeld via een balun
- Een dipool gevoed door coax is een monoband antenne. Gebruik ze nooit als multiband (tenzij door toevoeging van een open-wire voedingslijn)
- Mantelstromen zijn uit den boze: maak met ferrieten een stroombalun om ze te elimineren
- Gebruik hoog vermogen nooit om een slechte antenne te compenseren
- Storingsrisico van hoog naar laag: SSB -> FM -> CW
- QRP is een sport, geen handicap
- Een verticale antenne lost misschien een plaatsgebrek op, maar creëert vaak een storingsprobleem. Vorm een idee van het stralingpatroon en vermijd dat alle straling bij de buren binnendringt.
- Kijk tijdig de coax-kabels en connectoren na, en vervang indien nodig
- Een aarding is er niet alleen voor de veiligheid. Ze leidt ook RF straling af naar de grond.
Enkele raadgevingen
Als een buur je komt zeggen dat je stoort in zijn TV, Hi-FI telefoons etc, reageer ONMIDDELLIJK. Ga onmiddellijk kijken hoe de vork aan de steel zit.
Meestal is een dergelijke storing een geval van “fundamentele detectie”, en kan het euvel verholpen worden mits het gebruik van een gepast filter. Wees niet “gierig” en stel voor aan de buur dat jij het filter wil bekostigen. Dat zou wel eens de beste investering kunnen zijn die je in lang hebt gedaan.
Nadat het probleem is opgelost, check regelmatig met je buur of alles nog in orde is.
Misschien is het ook goed dat je de buur eens toont wat onze hobby is, en toon hem dan ook dat bij jou de TV, de Hi-Fi en de telefoon NIET gestoord worden.
Als je het probleem niet alleen kan oplossen, vraag hulp. Misschien kan iemand uit de UBA-sectie helpen?
Als er geen oplossing komt, laat de zaak vooral niet escalleren. Contacteer de UBA EMC-manager, hij zal je met raad en daad bijstaan.
Meestal is een dergelijke storing een geval van “fundamentele detectie”, en kan het euvel verholpen worden mits het gebruik van een gepast filter. Wees niet “gierig” en stel voor aan de buur dat jij het filter wil bekostigen. Dat zou wel eens de beste investering kunnen zijn die je in lang hebt gedaan.
Nadat het probleem is opgelost, check regelmatig met je buur of alles nog in orde is.
Misschien is het ook goed dat je de buur eens toont wat onze hobby is, en toon hem dan ook dat bij jou de TV, de Hi-Fi en de telefoon NIET gestoord worden.
Als je het probleem niet alleen kan oplossen, vraag hulp. Misschien kan iemand uit de UBA-sectie helpen?
Als er geen oplossing komt, laat de zaak vooral niet escalleren. Contacteer de UBA EMC-manager, hij zal je met raad en daad bijstaan.
"De" gouden regel
Zorg voor een goede verstandhouding met buren.
Het vermindert de kans op (denkbeeldige) storingen, en als deze zich toch voordoen vergemakkelijkt het de oplossing van het probleem!!!
Het vermindert de kans op (denkbeeldige) storingen, en als deze zich toch voordoen vergemakkelijkt het de oplossing van het probleem!!!
De rol van de UBA
Binnen de UBA wordt de EMC-problematiek behandeld binnen de EMC-commissie. Deze vormt onderdeel van Eurocom en deelt informatie met gelijkaardige commissies binnen de IARU.
Het voornaamste principe dat gehanteerd wordt bij het aanpakken van een storing is de nadruk te leggen op de oplossing in plaats van te schermen met normen. Dit is veruit de gemakkelijkste, goedkoopste en meest doeltreffende oplossing. Aan de andere kant worden de normen wel ter beschikking gehouden zodat de amateur bij escalerende problemen zich kan beroepen op deze specifieke wetgeving.
De emc-manager [at] uba [dot] be (EMC-manager) is er voor jou. Heb je een EMC probleem dat je niet kan oplossen, aarzel dan vooral niet contact te nemen met de EMC-Manager!
Het voornaamste principe dat gehanteerd wordt bij het aanpakken van een storing is de nadruk te leggen op de oplossing in plaats van te schermen met normen. Dit is veruit de gemakkelijkste, goedkoopste en meest doeltreffende oplossing. Aan de andere kant worden de normen wel ter beschikking gehouden zodat de amateur bij escalerende problemen zich kan beroepen op deze specifieke wetgeving.
De emc-manager [at] uba [dot] be (EMC-manager) is er voor jou. Heb je een EMC probleem dat je niet kan oplossen, aarzel dan vooral niet contact te nemen met de EMC-Manager!
Andere EMC spelers in ons land
(18 januari 2005, kv) Het Innovatiestimuleringsproject rond het thema EMC (Electromagnetische Compatibiliteit) werd opgestart vanuit IWT en Agoria op 09/2003.
Tijdens de looptijd van dit project wordt getracht de Vlaamse bedrijven meer bewust te maken van wat EMC precies inhoudt tijdens de productontwikkeling, en vooral hoe KMO's op een economisch haalbare manier dit fenomeen kunnen benaderen.
Tijdens de looptijd van dit project wordt getracht de Vlaamse bedrijven meer bewust te maken van wat EMC precies inhoudt tijdens de productontwikkeling, en vooral hoe KMO's op een economisch haalbare manier dit fenomeen kunnen benaderen.
